GEOGRAFI TINGKATAN 3 (Nota 9)

BAB 6: SUMBER SEMULA JADI DI MALAYSIA

Sumber Mineral

Industri sumber mineral Malaysia terdiri daripada sektor perlombongan arang batu, logam ferus dan bukan ferus, sektor pemprosesan logam ferus dan bukan ferus serta sektor pengekstrak dan pemprosesan mineral industri. Kebanyakan perniagaan perlombongan dan pemprosesan mineral yang diperbadankan di Malaysia adalah milik swasta atau usaha sama dengan syarikat milik negara.

Sumber Mineral Logam

Bijih timah
Biji timah masih dilombong tetapi tidak seperti tahun-tahun yang lalu, iaitu tahun 70-an dan 80-an ketika Malaysia adalah pengeluar bijih timah terbesar di dunia. Deposit gred tinggi semakin berkurangan selepas beberapa dekad perlombongan bijih timah dijalankan. Persaingan daripada sektor ekonomi lain seperti pertanian, perladangan, pembangunan hartanah dan perindustrian ke atas penggunaan tanah telah menjadikan mereka kurang bersedia untuk meneruskan kegiatan perlombongan. Pengeluaran tin-in-concentrate meningkat 0.8 peratus pada 2016 kepada 4,158 tan metrik. Kebanyakan bijih timah yang dikeluarkan pada tahun belakangan ini datang dari lombong yang terletak di Perak, Selangor dan Pahang.

Bauksit
Pengeluaran bauksit pada tahun 2016 menurun secara mendadak sebanyak 95 peratus kepada 342,924 tan metrik dari 7,164,956 tan metrik pada tahun 2015 berikutan moratorium berterusan yang dikenakan ke atas perlombongan bauksit sepanjang tahun. Pengeluaran 2016 adalah dari lombong di Pahang dan Johor, yang kedua-duanya memegang pajakan perlombongan yang dikeluarkan di bawah Enakmen Mineral Negeri (PKS). Terdapat juga bauksit yang dihasilkan dari lombong dengan pas dikeluarkan di bawah Kanun Tanah Negara dan juga dari lombong haram yang jumlah pengeluarannya tidak dapat dipastikan. Menurut Jabatan Mineral dan Geosains (JMG), terdapat sumber potensi bauksit di bahagian lain di Malaysia, seperti di negeri Sarawak dan Sabah. Moratorium berterusan yang dikenakan oleh kerajaan mengenai perlombongan bauksit adalah kerana kebimbangan kesan terhadap alam sekitar.

Emas
Pengeluaran emas pada tahun 2016 menurun dengan ketara sebanyak 52.5 peratus kepada 2,249 kg daripada 4,732 kg pada tahun 2015. Output ini berasal dari 12 lombong emas yang terletak di Pahang, Terengganu dan Kelantan. Pengeluar emas utama Malaysia ialah Selinsing Gold Mine dan Penjom Gold Mine yang terletak di Kuala Lipis, Pahang. Raub Australian Gold Mine, yang juga satu lagi lombong emas utama yang terletak di Raub, Pahang tidak lagi aktif. Kebanyakan lombong emas ini merupakan usahasama antara kepentingan tempatan dan asing. Penjom Gold Mine adalah lombong emas utama terbuka terbuka di Malaysia manakala Selinsing Gold Mine menyumbang bahagian terbesar pengeluaran emas tahunan negara. Kajian oleh Jabatan Mineral dan Geosains menunjukkan potensi deposit emas di beberapa negeri lain seperti Terengganu, Negeri Sembilan, Johor, Sabah dan Sarawak.

Ilmenit
Pengeluaran ilmenit pada tahun 2016 menurun kepada 4,316 tan daripada 5,814 tan metrik yang dikeluarkan pada tahun 2015. Ilmenit diperoleh daripada pemprosesan 'amang', iaitu tahi bijih timah yang terdapat di kawasan lombong daripada timah aluvial. Memandangkan penutupan satu-satunya lombong ilmenit utama yang terletak di Terengganu pada tahun 2003 disebabkan kekurangan rizab ilmenite bergred tinggi, pengeluaran kini kebanyakannya dari kilang pemprosesan amang di Perak dan Selangor. Terdapat juga ilmenit yang diimport untuk kegunaan pengguna domestik dan dieksport semula.

Bijih besi
Berikutan permintaan kukuh dari China, destinasi eksport bijih besi utama Malaysia, dan dengan harga yang lebih tinggi, pengeluaran pada tahun 2016 meningkat 17.8 peratus kepada 1,914,232 tan metrik dari 1,625,253 tan pada tahun 2015. Bijih besi ini dihasilkan dari 41 lombong yang terletak di Pahang, Johor, Perak, Kelantan, Kedah dan Terengganu. Bijih besi ini adalah bergred rendah yang kebanyakannya berasal dari lombong dengan rizab kecil. Selain eksport, bijih besi digunakan dalam simen, besi dan keluli tempatan. Industri keluli Malaysia juga mengimport bijih besi untuk keperluan pembuatan mereka dalam bentuk pukal dan pelet, terutamanya dari Brazil, Chile dan Bahrain.

Mangan
Bijih mangan adalah bahan mentah penting dalam pengeluaran besi dan keluli. Mangan juga digunakan dalam menghasilkan aloi aluminium dan bateri sel kering. Pengeluaran bijih mangan pada tahun 2016 meningkat sebanyak 45.8 peratus kepada 700,717 tan daripada 480,727 tan metrik yang dihasilkan pada tahun 2015. Deposit mangan telah ditemui di Kelantan, Terengganu, Pahang dan Johor dengan jumlah bijih bijih berjumlah 3.7 juta tan. Gred ini kebanyakannya 50 peratus Mn atau kurang.

Sumber Mineral Bukan Logam

Agregat
Malaysia mempunyai banyak sumber agregat yang terletak di negeri Perak, Selangor, Johor, Sabah dan Sarawak. Pengeluaran agregat pada tahun 2016 menurun sebanyak 16 peratus kepada 133,072,882 tan daripada 158,744,150 tan metrik yang dikeluarkan pada tahun sebelumnya. Agregat berasal dari dua sumber utama, iaitu kuari dan sungai yang terdiri daripada granit dan batu kapur. Agregat ini adalah bahan binaan utama yang digunakan untuk infrastruktur dan projek mega yang sedang berjalan di seluruh negara.

Tanah liat
Malaysia juga mempunyai banyak deposit sumber tanah liat yang terletak di negeri Pahang, Selangor, Terengganu, Kelantan, Perak, Kedah, Pulau Pinang, Negeri Sembilan, Johor dan Sarawak. Tanah liat ini merangkumi tanah liat biasa, tanah liat bola, tanah liat api, syal, laterit dan tanah merah. Mereka digunakan terutamanya dalam pembuatan batu bata, barang seramik, simen dan juga untuk tapak pelupusan sampah. Pengeluaran tanah liat Malaysia pada tahun 2016 menurun sebanyak 29 peratus kepada 5,794,833 tan daripada 8,149,039 tan metrik yang dikeluarkan pada tahun 2015.

Feldspar
Sumber feldspar di Malaysia adalah terhad. Feldspar ditemui di Negeri Sembilan, Perak, Johor, Kedah, Pahang dan Kelantan. Terdapat empat jenis feldspar tetapi hanya kalium dan natrium feldspar mempunyai nilai ekonomi. Feldspar digunakan terutamanya dalam pengeluaran kaca, seramik dan pengkelasan ringan. Pengeluaran pada tahun 2016 menurun kepada 441,857 tan daripada 442,980 tan yang dikeluarkan pada tahun 2015.

Kaolin
Malaysia mempunyai rizab kaolin yang besar di negeri-negeri Perak, Johor, Kelantan, Selangor, Pahang dan Sarawak. Walau bagaimanapun, perlombongan untuk kaolin hanya dijalankan di Perak, Pahang dan Johor. Pengeluaran kaolin pada tahun 2016 meningkat sebanyak 33 peratus kepada 392,932 tan daripada 294,693 tan yang dihasilkan pada tahun 2015. Terdapat 19 lombong kaolin aktif pada tahun yang ditinjau. Kaolin digunakan terutamanya sebagai salutan kertas dan pengisi serta dalam pembuatan seramik, cat, getah, plastik dan produk kimia.

Batu kapur
Malaysia mempunyai banyak sumber batu kapur. Sebanyak 12,000 juta tan batu kapur telah dikenal pasti oleh JMG yang terletak di negeri-negeri Perlis, Kedah, Perak, Selangor, Negeri Sembilan, Pahang, Kelantan, Sabah dan Sarawak. Batu kapur digunakan dalam pembuatan simen, menghasilkan batu marmar dan produk berasaskan batu kapur yang lain. Pengeluaran batu kapur pada tahun 2016 meningkat lima peratus kepada 25,431,150 tan daripada 24,164,453 tan yang dikeluarkan pada tahun 2015.

Mika
Mika adalah sekumpulan mineral silikat yang terdiri daripada pelbagai aluminium, kalium, magnesium, besi dan air. Mika yang dihasilkan di Malaysia adalah sericite, yang merupakan mika maskuvit yang halus. Serpihan halus mentah diperolehi dari batu-batu skistosa dengan pengkelasan mengikut saiz butiran yang diperlukan, sama ada melalui proses basah atau kering. Mika kemudiannya diproses menjadi pelbagai jenis serbuk mika tanah (sericite). Sericite digunakan dalam aplikasi perindustrian seperti pengisi dalam cat dan kosmetik, sebagai acuan pelincir dalam industri getah, agen fluks pada elektrod kimpalan dan pengukuhan dalam plastik. Pengeluaran mika pada tahun 2016 menurun sedikit kepada 4,701 tan metrik daripada pengeluaran sebanyak 4,788 tan metrik. Terdapat dua pengeluar mika pada tahun 2016, kedua- duanya terletak di Bidor, Perak dan beroperasi di tanah perlombongan bekas timah. Kebanyakan pengeluaran mika Malaysia dieksport ke Jepun, Thailand, Taiwan dan Korea Selatan.

Pasir dan Kerikil
Malaysia mempunyai banyak sumber pasir dan batu yang kebanyakannya berasal dari sungai, aluvium, kawasan luar pesisir dan bekas lombong yang terletak di seluruh negeri Perak, Kedah, Johor, Selangor dan Sarawak. Pasir dan kerikil juga merupakan bahan mentah penting bagi industri pembinaan dan infrastruktur. Pengeluaran pada 2016 meningkat sebanyak 11 peratus kepada 44,944,336 tan daripada 40,577,879 tan yang dikeluarkan pada tahun 2015.

Silika
Sumber pasir silika di Malaysia adalah banyak. Pasir silika terdiri daripada sebahagian besar deposit pasir semula jadi dan bekas lombong bekas timah. JMG menganggarkan bahawa negara mempunyai kira-kira 148.4 juta tan rizab pasir silika yang terletak di negeri Johor, Perak, Terengganu, Kelantan, Sabah dan Sarawak. Pengeluaran pasir silika pada tahun 2016 menurun sebanyak 40 peratus kepada 5,408,814 tan metrik dari 9,002,867 tan metrik yang dikeluarkan pada tahun 2015. Pasir silika berasal dari beberapa operasi perlombongan pasir aktif di Johor, Perak dan Sarawak. Sebilangan besar pasir silika digunakan dalam pembuatan produk kaca dan lebih rendah dalam penghasilan seramik, foundries, glass wool dan bahan rawatan air.

Sumber Mineral Tenaga

Arang batu
Sumber arang batu Malaysia boleh didapati terutamanya di negeri Sarawak dan Sabah serta jumlah yang lebih kecil di negeri-negeri Selangor, Perak dan Perlis. Rizab yang dianggarkan oleh JMG berjumlah kira-kira 1,724 juta tan, di mana 275 juta tan diukur, 347 juta tan ditunjukkan dan baki 1,102 juta tan seperti yang disimpulkan. Kira-kira 80 peratus daripada sumber ini berada di Sarawak, 19 peratus di Sabah dan satu peratus di Semenanjung Malaysia. Rizab arang batu terbesar terletak di Merit Pila, Sarawak dan di Maliau dan Malibau, Sabah. Pengeluaran pada tahun 2016 menurun kepada 2,414,765 tan daripada 2,559,444 tan yang dikeluarkan pada tahun 2015 yang datang dari lapan lombong, semuanya di Sarawak. Malaysia mengimport sejumlah besar arang batu untuk keperluan domestiknya. Negara sumber utama importnya ialah Indonesia, Australia dan China. Arang batu yang diimport digunakan terutamanya oleh penjanaan kuasa, industri simen dan sebahagian kecil untuk industri besi dan keluli. Batu arang adalah salah satu tenaga domestik semasa di Malaysia di bawah Lima Bahan Api utama yang terdiri daripada minyak, gas, hidro, arang batu dan tenaga boleh diperbaharui.

(Sumber: https://goo.gl/hCHYMb)